Δύο υπαίθρια λατομεία στην Πάρο.

                                                                                 

 

    Σε όλους είναι γνωστές οι στοές εξόρυξης μαρμάρου, (η στοά των Νυμφών και του Πανός) του περίφημου λυχνίτη, στο Μαράθι Πάρου. (εικ.1) Λίγο πιο πέρα, στην ίδια περιοχή υπάρχουν επίσης οι θέσεις  εξόρυξης στους "'λάκκους" στις "σπηλιές" και στα "θαψανά". Όλες οι παραπάνω θέσεις είναι καταγεγραμμένες στο σημαντικότατο και πολυτιμότατο πόνημα των κκ. Γ. Κοκκόρου-Αλευρά, Ε. Πουπάκη, Α. Ευσταθοπουλου, Α. Χατζηκωνσταντίνου "Corpus αρχαίων λατομείων από τους προϊστορικούς έως τους μεσαιωνικούς χρόνους" Αθήνα 2014.  Στη σελίδα 136, λήμμα 487 σημειώνεται επίσης το υπαίθριο λατομείο μαρμάρου στον "Κάραβο" στον Κώστο. Επισημάνθηκε πρώτη φορά από τον Rubenshon το 1900 τον Αλιπράντη 1996 τους D. Αttanasio, Μ. Brilli και N. Ogle το 2006 τους M. Bruno, L. Lazzarini, M. Soligo B. Turi M. Varti- Matarangas το 2000. 

        Αυτή τη θέση επισκεφτήκαμε ο υπογράφων και ο αρχαιοφύλακας Πάρου Ε. Μπαρμπαρής και πράγματι ήταν μια εντυπωσιακή εικόνα ενός λατομείου που η εξόρυξη ήταν βαθμιδωτή. Εντυπωσιακοί είναι οι αναβαθμοί των όγκων. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχει μεγάλη απόθεση λατυπών λόγω της εξόρυξης και πολλά άλλα ενδιαφέροντα.  (Εικ. 2-4)

       Ήδη από το 2021 εντοπίσαμε μια ακόμη άγνωστη θέση λατομείου μαρμάρου στη θέση  "Αγ. Παντελεήμων " στο Καλάμι. (εικ. 5-6) Αυτή η θέση δεν συμπεριλαμβάνεται εξ όσων γνωρίζω σε κάποια δημοσίευση. Η εξόρυξη γινόταν επίσης και εκεί βαθμιδωτά και είναι ορατοί οι αναβαθμοί και η αποθέσεις λατυπών. Επιπροσθέτως υπάρχει και πηγής νερού απαραίτητο για την εξόρυξη. Έχει γίνει πολύ καλή κατασκευή διευθέτησης των υδάτων, ώστε να διοχετεύεται το νερό με διχαλωτό υπόγειο κανάλι σκαμμένο στο πέτρωμα και τοξωτή πλιθοκατασκευή στην ορατή απόληξή του. Πιθανώς πρόκειται για κατασκευή ρωμαϊκών χρόνων. Η ευρύτερη περιοχή έχει την εικόνα μιας συνεχούς αρχαίας λατομικής δραστηριότητας. Αξίζει να σημειώσουμε ότι πολύ κοντά μ' αυτή τη θέση είναι το Δήλιο (ο ναός του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος). Μένει να εξεταστεί αν χρησιμοποιήθηκε πέτρωμα από την κοντινή αυτή θέση για την κατασκευή του ιερού.

Στη γενική εικόνα του γεωλογικού χάρτη της Πάρου κυριαρχούν τα ασβεστολιθικά πετρώματα και ακολουθεί ο γνεύσιος. (εικ. 7).

Απόστολος Παπαδημητρίου

 

Εικόνα 1. Το εσωτερικό της λατομικής στοάς των νυμφών στο Μαράθι Πάρου.

 

 

Εικόνα 2 Το λατομείο στη θέση "Κάραβος" στον Κώστο.

Εικόνα 3 Το λατομείο στη θέση "Κάραβος" στον Κώστο

Εικόνα 4 Το αρχαίο λατομείο στον "Κάραβο" Κώστου.

Εικόνα 5 Αρχαίο λατομείο στη θέση "Αγ. Παντελεήμων"  στο Καλάμι

 

Εικόνα 6 Το αρχείο λατομείο στη θέση "Αγ. Παντελεήμων" στο Καλάμι

Εικ. 7  Γεωλογικός Χάρτης της Πάρου (Δ. Παπανικολάου,-Ι.Γ.Μ.Ε. 1996- Ψηφιακή ανάλυση από Ευελπίδου Νίκη 1997) στη μελέτη των Γ. Κωνσταντόπουλου, Β. Τσελεπίδη, Κ. Λασκαρίδη, Β. Αγγελάτου και Ι. Κουσερή  "Τουριστική ανάδειξη των αρχαίων λατομείων της Πάρου" Ι.Γ.Μ.Ε. σελ. 14, εικ.5, Αθήνα 2016. Με πράσινο σημειώνεται το μάρμαρο και με καφέ χρώμα οι γνεύσιοι